نوع همايش: همايش ملي
برگزار کننده: معاونت پژوهش مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
گروه تفسير و علوم قرآن مؤسسه امام خميني (ره)

مراکز همکار:
جامعة المصطفي العالمية
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي
پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي
راديو معارف
مقدمه:
بازشناسی و تبيين ذخاير علمي و معنوي شيعه يکي از مهمترين مسئوليتهاي نهادها و مراکز علمي و پژوهشي در نظام جمهوري اسلامي به شمار مي‌آيد. يکي از ذخاير ارزندة جهان اسلام به ويژه شيعه، تفسير شريف الميزان است که هنوز تمام ابعاد و زوايای آن شناخته نشده است. استخراج و تبيين دقيق مباني و روش تفسيري علامه طباطبايي (ره) در اين تفسير قيّم مي‌تواند چراغي فراراه انديشوران مسلمان براي تدبر در قرآن و گامي براي ارتقاي دانش تفسير باشد. تحقق اين مهم، همت و هم‌فکري تمام قرآن‌پژوهان را طلب مي‌نمايد. در اين راستا گروه تفسير و علوم قرآن مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) با همکاري برخي مراکز علمي و پژوهشي، همايش ملي «مباني و روش تفسيري علامه طباطبايي (ره)» را برگزار مي‌کند.

اهداف همايش:
1. شناسايي و تبيين مباني و روش تفسيري علامه طباطبايي (ره)؛

2. تبيين مباني و روش صحيح تفسير قرآن بر پاية ديدگاه‌هاي تفسيري علامه طباطبايي (ره)؛

3. بررسي رويکردهاي مختلف قرآن‌پژوهان در باب مباني و روش تفسيري علامه طباطبايي؛

محورهاي همايش:
1. مباني تفسيري علامه طباطبايي (ره)
1.1. کليات
1.1.1. ماهيت تفسير و انتظار از آن از منظر علامه؛
1.1.2. امکان و جواز تفسير از ديدگاه علامه؛
1.1.3. ضرورت تفسير و دلايل نياز به آن از نگاه علامه؛
1.1.4. اعتبار و حجيت تفسير از منظر علامه؛
1.1.5. روش‌مندي و ضابطه‌‌مندي تفسير در نگاه علامه؛
1.1.6. پيش‌نيازهاي علمي تفسير و نقش آن در تفسير از نگاه علامه؛
1.1.7. بررسي مسئلة بطن و رابطة آن با ظاهر قرآن از ديدگاه علامه؛
1.1.8. جري و تطبيق و جايگاه آن در تفسير از نگاه علامه؛
1.1.9. بررسي مسئلة تأويل قرآن در نگرش علامه؛

1.2. مباني تفسيري علامه طباطبايي در باب الفاظ و عبارات قرآن
1.2.1. الهي بودن متن قرآن و تأثير آن در تفسير؛
1.2.2. اختلاف قرائات قرآن و تأثير آن در تفسير؛
1.2.3. مصونيت قرآن از تحريف و تأثير آن در تفسير ؛
1.2.4. الهي بودن نظم و چينش آيات و تأثير آن در تفسير ؛

1.3. مباني تفسيري علامه طباطبايي در باب دلالت و بيان قرآن
1.3.1. استقلال قرآن در بيان و نقش آن در تفسير؛
1.3.2. استقلال قرآن در بيان و نقش و جايگاه روايات در تفسير؛
1.3.3. شيوايي و رسايي بيان قرآن (اعجاز در فصاحت و بلاغت) و نقش آن در تفسير؛
1.3.4. سازگاري دروني آيات قرآن (اعجاز در عدم اختلاف) و نقش آن در تفسير؛
1.3.5. ساختار چند وجهي دلالت‌هاي قرآني (حجيت فرازهاي مستقل قرآني)؛
1.3.6. دقت و ظرافت‌هاي بياني قرآن و نقش آن در تفسير؛

1.4. مباني تفسيري علامه طباطبايي (ره) در باب محتوا و مدلول قرآن
1.4.1. علوّ معارف قرآن و نقش آن در تفسير؛
1.4.2. پيراستگي معارف قرآن از باورهاي نادرست و نقش آن در تفسير؛
1.4.3. جهاني بودن معارف قرآن و نقش آن در تفسير؛
1.4.4. جاودانگي معارف قرآن و نقش آن در تفسير؛
1.4.5. جامعيت معارف قرآن و نقش آن در تفسير؛
1.4.6. رابطة معارف قرآن با فرهنگ و فضاي نزول و نقش آن در تفسير؛
1.4.7. تناسب و پيوستگي معنايي آيات قرآن و نقش آن در تفسير؛
1.4.8. سازگاري معارف قرآن با معارف معتبر بشري و نقش آن در تفسير؛

1.5. مباني مرتبط با زبان قرآن
1.5.1. زبان قرآن (زبان عرف عام يا زبان ويژه؟)؛
1.5.2. معناداري گزاره‌هاي قرآن و نقش آن در تفسير؛
1.5.3. معرفت‌بخشي گزاره‌هاي قرآن و نقش آن در تفسير؛
1.5.4. تعيّن معنايي گزاره‌هاي قرآن و نقش آن در تفسير؛
1.5.5. چند سطحي بودن زبان قرآن (سطوح معنايي قرآن به حسب درک مخاطبان)؛

2. روش تفسيري علامه طباطبايي (ره)
2.1. روش تفسير قرآن به قرآن (مفهوم‌شناسي، مؤلفه‌ها و شاخصه‌هاي آن)؛
2.2. دسته‌بندي آيات و شيوة بهره‌گيري از آن‌ها در تفسير (غرر آيات، محکمات و ... )؛
2.3. سنخ‌بندي روايات و شيوه و ميزان بهره‌گيري از آن در تفسير؛
2.4. معيارشناسي سنجش روايات تفسيري از ديدگاه علامه؛
2.5. شيوة بهره‌گيري از منابع لغوي در تفسير؛
2.6. شيوة بهره‌گيري از علوم ادبي در تفسير ؛
2.7. شيوة بهره‌گيري از مدرکات عقلي در تفسير ؛
2.8. شيوة بهره‌گيري از تاريخ و گزاره‌هاي تاريخي در تفسير؛
2.9. شيوة بهره‌گيري از دستاوردهاي تجربي در تفسير؛
2.10.نقش و جايگاه سخنان صحابيان و تابعان در تفسير ؛
2.11.ديدگاه علامه درباره ساير رويکردها و روش‌هاي تفسيري؛
2.12.بررسي روش تفسير موضوعي در الميزان (جايگاه، شاخصه‌ها و ضوابط)؛
سخنران: حضرت آيت‌الله مصباح يزدي (حفظه الله)
سخنران: حضرت آيت‌الله استادي (حفظه الله)
سخنران: حجت‌الاسلام و المسلمين محمود رجبي (حفظه الله)
ميزگرد با حضور:
محمود رجبي (مدير گروه تفسير و علوم قرآن)
علي اکبر بابايي (عضو هيئت علمي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه)
احمد قدسي (عضو هيئت علمي جامعه المصطفي العالميه)
زمان ارسال چکيده مقاله: حداکثر تا 31 / 04 / 1390
زمان ارسال اصل مقاله: حداکثر تا 30 / 08 / 1390
زمان برگزاري همايش: پنج‌شنبه 14 / 02 / 1391 ساعت 9 تا 19
نشاني دبيرخانه همايش:
قم، بلوار امين بلوار جمهوري اسلامي، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
اداره همايش‌ها و نشست‌هاي علمي؛ تلفن: 2909099 ـ 0251
نمابر: 2936052ـ 0251
کد پستي: 85555 ـ 371666
صندوق پستي 4333 ـ 37165
WWW.hamayesh.iki.ac.ir
Email: hamayesh@iki.ac.ir
مکان: قم ، بلوار جمهوري اسلامي ، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)، تالار همايش‌ها